ჟოზე დე სოუზა სარამაგუ — პორტუგალიელი ნობელიანტი მწერალი, სცენარისტი და ჟურნალისტი. მისი ნამუშევრები ძირითადად ისტორიული მოვლენების სახეცვლილი პერსპექტივებია ხაზგასმული ადამიანური ფაქტორითა და ალეგორიული ქვეკონტექსტებით. 1998 წელს ნობელის პრემია მიენიჭა ლიტერატურის დარგში. ის პირველი პორტუგალიურენოვანი მწერალი გახდა, ვისაც ეს უმაღლესი ლიტერატურული აღიარება ხვდა წილად. აღსანიშნავია ქართველებისთვის ერთ საინტერესო ფაქტი: იმის მიუხედავად, რომ ნობელის კომიტეტი „დამარცხებული ნომინანტების“ ვინაობას 50 წლის შემდეგ ასაჯაროებს ხოლმე, მაინც ცნობილია, რომ სარამაგუს მთავარი კონკურნტი ოთარ ჭილაძე იყო. ჟოზე სარამაგუ გარდაიცვალა ლანზაროტში, კანარის კუნძულები, ესპანეთი. სარამაგუ პორტუგალიის კომუნისტური პარტიის წევრი იყო 1969 წლიდან, ასევე ათეისტი და, როგორც თავად უწოდებდა საკუთარ თავს, პესიმისტი ფრიად წინააღმდეგობრივი მსოფლმხედველობით — მის შეხედულებებს ხშირად გამოუწვევია მწვავე რეაქცია პორტუგალიის საზოგადოებაში, განსაკუთრებით ნაწარმოების „სახარება იესო ქრისტეს მიხედვით“ გამოქვეყნების შემდეგ. სარამაგუს რომანებში ხშირად აღწერილია წარმოუდგენელი ისტორიული სიტუაციები, მაგ. მის 1986 წლის რომანში „ქვის ტივი“ იბერიის ნახევარკუნძული მოსწყდება ევროპას და იწყებს მოგზაურობას ატლანტის გარშემო. 1995 წლის რომანში „სიბრმავე“ მთელ უსახელო ქვეყანას უცნობი ჭირი, ანუ „თეთრი სიბრმავე“ შეეყრება, რომელიც სხვა ადამიანებზე შეხედვით ვრცელდება და ასე ნელ-ნელა მთელი ქვეყანა ბრმავდება. მის 1984 წლის რომანში „რიკარდო რეისის სიკვდილის წელიწადი“ ფერნანდო პესოას ჰეტერონიმი ცოცხლობს პოეტის სიკვდილიდან ერთი წლის განმავლობაში. სარამაგუს, როგორც ავტორის, უდიდესი ღირსება თანამედროვე ქალაქში მცხოვრებ მარტოსულ ადამიანთა მდგომარეობის თანაგრძნობაა. მისი გმირები ცდილობენ ერთმანეთი მოძებნონ, ურთიერთობა დაამყარონ, შექმნან სოციუმი, იყვნენ ინდივიდუალურნი, იპოვონ არსებობის აზრი. სარამაგუ უმიწო გლეხის ოჯახში დაიბადა აზინაგაში, პორტუგალია, მცირე სოფელში რიბატეჟოს პროვინციაში ლისაბონიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით ასეულ კილომეტრში. მისი მშობლები იყვნენ ჟოზე დე სუზა და მარია დე პიედადე. სარამაგუ გარეული მცენარის სახელია და მამამისის მეტსახელი იყო. ის შემთხვევით გახდა უმცროსი ჟოზეს გვარი, მისი დაბადებისას სარეგისტრაციო მოწმობაში შეცდომის გამო. 1924 წელს სარამაგუს ოჯახი ლისაბონში გადასახლდა, სადაც მამამისმა პოლიციელად დაიწყო მუშაობა. დედაქალაქში გადასვლიდან რამდენიმე თვეში მისი უფროსი ძმა ფრანცისკო გარდაიცვალა. მიუხედავად იმისა, რომ პატარა ჟოზე წარჩინებული მოწაფე იყო, მის მშობლებს საშუალება არ გააჩნდათ მისთვის გრამატიკის სკოლა დაემთავრებინათ და 12 წლის ასაკში ტექნიკურ სასწავლებელში გადაიყვანეს. სკოლის დამთავრების შემდეგ ის ორი წელი მანქანის მექნიკოსად მუშაობდა. მოგვიანებით მან თარჯიმნობა დაიწყო, შემდეგ ჟურნალისტად, ბოლოს კი წერას მიჰყო ხელი. სარამაგუმ 1944 წელს ილდა რეისი შეირთო ცოლად. 1947 წელს მათ შეეძინათ ერთადერთი შვილი, ვიოლანტე. მოგვიანებით სარამაგუმ პილარ დე რიოზე იქორწინა, ბარსელონაში ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი გამომცემლების ოჯახის შვილზე. სარამაგო უსაშველოდ გრძელი წინადადებებით წერდა და პუნქტუაციის ნიშნებს იქ ხმარობდა, სადაც მოესურვებოდა. დიალოგების გამოსაყოფად ბრჭყალებს ან სხვა ნიშნებს არ იყენებდა. მის თითოეულ წინადადებათა უმრავლესობა შეიძლება მთელ გვერდზე გაგრძელდეს, ვინაიდან მძიმეს სვამდა წერტილის ნაცვლად. მისი ერთი პარაგრაფი ზოგიერთი ავტორის წიგნის თავი გამოვიდოდა. თუმცა, საკვირველია, რომ მკითხველთა უმრავლესობა მისი პროზის სტილს სწრაფად ეჩვევა.