ავტორის შესახებ
ქართველი მწერალი, ფემინისტი და საზოგადო მოღვაწე.
ეკატერინე გაბაშვილი ქართული კრიტიკული რეალიზმის თვალსაჩინო წარმომადგენელია. მან ერთ-ერთმა პირველმა შემოიტანა ქართულ ლიტერატურაში პროზის მცირე ჟანრები — პატარა მოთხრობა, ნოველა, მინიატურა, სურათი. ეკატერინე გაბაშვილის ლიტერატურული შეხედულებები რუსი რევოლუციონერ-დემოკრატების (ბელინსკის, გერცენის, ჩერნიშევსკის, დობროლიუბოვის და სხვათა), ქართველი ხალხოსნებისა და „სამოციანელების“, განსაკუთრებით კი- ილია ჭავჭავაძის იდეური ზემოქმედებით ჩამოყალიბდა. თავის ნაწარმოებებში მწერალი აღწერს მე-19 საუკუნის ქართული საზოგადოების ცხოვრებას. წინა პლანზეა წამოწეული ხალხის სიდუხჭირე სოფლად თუ ქალაქად ("ღვინია გადაიჩეხა", "თინას ლეკური", "კონა", "როგორ მიეგება სვიმონიკა ახალწელიწადს"), გაუნათლებლობა, დრომოჭმული ტრადიციები ("რომანი დიდხევაში", "ორ-ენა და ქუჩე"), რაც მძიმე კვალს აჩნევს ადამიანების ბედ-იღბალს, თუმცა, ჩანს იმედიც, რასაც მწერალი, პირველ რიგში, განათლებასა და აქტიურ მოქმედებაში ("გამარჯვებული ნიკო") ხედავს და, ასევე, უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებს ადამიანების მხრიდან ერთიმეორის მიმართ თანაგრძნობასაც. მის მოთხრობებში რეალისტურად არის ასახული იმდროინდელი გლეხობის ყოფა პატრიარქალურ სოფელში, ჩანს ქალაქის მზარდი შესაძლებლობები და მისი გავლენაც სოფელსა და მის ბინადრებზე ("მაგდანას ლურჯა", "მშიერაძის ოჯახი").
ეკატერინე გაბაშვილის მოთხრობები გამსჭვალულია ღრმა ჰუმანიზმით და ობიექტურობით. არაერთი მოთხრობა ეძღვნება ქალთა საკითხს-ქალის თავისუფლებას, მის როლს ოჯახსა და საზოგადოებაში, სწორად აღზრდისა და განათლების საჭიროებას. მისი პერსონაჟი ქალები ხშირად ცხოვრებისაგან ჩაგრული, ან საზოგადოებისაგან გარიყულნი არიან; ზოგი (კონა, მარო, ქუჩე) მსხვერპლად ეწირება ცხოვრების უსამართლობას და საზოგადოების წნეხს, ზოგი კი, თავგანწირვის წყალობით, იმარჯვებს მასზე (მაგდანა, თინა).
1932 წელს გამოიცა ეკატერინე გაბაშვილის "რჩეული ნაწერები". 1953 და 1960 წლებში ხელახლა გამოიცა მისი რჩეული ნაწერები, 2 ტომად[4].
ეკატერინე გაბაშვილს დიდი ღვაწლი მიუძღვის საბავშვო ლიტერატურაშიც. მისი მოთხრობები ხშირად იბეჭდებოდა იმდროინდელ საბავშვო ჟურნალებში და მწერლის სიცოცხლეში სამჯერ-1885, 1898 და 1916 წლებში გამოიცა ცალკე კრებულებად[5].
ეკატერინე გაბაშვილის მოთხრობის "მაგდანას ლურჯას" მიხედვით 1955 წელს თენგიზ აბულაძემ და რევაზ ჩხეიძემ გადაიღეს იგივე სახელწოდების ფილმი, რომელმაც 1956 წელს კანის საერთაშორისო კინოფესტივლის მთავარი ჯილდო დაიმსახურა, მოკლემეტრაჟიანი ფილმის ნომინაციაში[6].
